‘Voor het eerst componeren is een magisch proces’

Anne-Maartje achter de piano tijdens haar tijd als masterstudent aan het Utrechtse conservatorium.

Anne-Maartje had er nooit ook maar een seconde over nagedacht dat de rol als Componist des Vaderlands er eentje was die zij zou vervullen. Toen ze werd gevraagd om te pitchen voor de Vaderlandse titel was ze er een paar dagen beduusd van. ”Ik was heel verrast, ik dacht: dat moet een veel ouder en ervarener iemand zijn”, vertelt ze. De keuze van de jury viel op Anne-Maartje omdat ze de kracht heeft om: ”Met duidelijke taal en daadkracht vanaf de onderkant iets op te bouwen en dán omhoog te tillen.”  

Het grote leeftijdsverschil met haar voorgangers is geen probleem volgens de componist. ”Ik denk dat het juist na deze grote, gevestigde namen heel goed is om ook de iets jongere generatie een plek te geven”, zegt ze. ”Ik bevind me in een prettig midden in componistenland, nog wel zo’n beetje in het begin maar niet meer helemaal.” Ook qua muziekstijl zit ze naar eigen zeggen in het midden, niet extreem vernieuwend en niet extreem traditioneel. Anne-Maartje: ”Ik hoop dat ik me vanuit die positie tot iedereen – ook binnen mijn eigen sector – op een bepaalde manier kan verhouden.” 

‘Je leert heel veel van compositiestudie’

Op het conservatorium in Utrecht begon Anne-Maartje als achttienjarige aan de studie klassiek piano. ”Ik had toen de nog enigszins naïeve gedachte dat als je compositie ging studeren je een soort kloon van je docent werd”, vertelt ze. ”Ik was bang om daardoor mijn eigen creatieve taal kwijt te raken.” Al na een paar maanden merkte Anne-Maartje dat klassiek piano niks voor haar was, ze raakte verstopt in het stramien van repertoire instuderen en juist bij deze opleiding had ze het gevoel haar muzikale vrijheid kwijt te raken. Ze haalde haar propedeuse en maakte daarna de switch naar compositie.  

Achterafgezien vindt ze de gedachte die ze had over compositiestudie onzinnig. Ze weet inmiddels wel beter: ”Je leert heel veel van compositiestudie, je raakt jezelf daar echt niet zoveel in kwijt. De opleiding is breed, creatief en tegelijkertijd ook heel theoretisch. Dat vond ik echt een hele prettige combinatie”, vertelt Anne-Maartje. ”Ik ben gaan oprekken wat ik mooi vond of wat ik al kon. In de jaren erna ben ik weer terug gaan rekken naar mijn eigen basis, met de opgedane kennis.” 

Anne-Maartje tijdens het eindexamen 1e pianoconcert aan het Conservatorium van Utrecht.

Tijdens haar masterstudie begon Anne-Maartje met het assisteren van een docent. Nu geniet ze een halve baan aan het conservatorium in Utrecht, de plek die ze na er één voet binnen te hebben gezet niet meer wil verlaten. Ze geeft compositie- en theorieles, begeleid onderzoeken en is mentor van masterstudenten. Ook heeft ze haar eigen onderzoek lopen. Daarin staat de volgende vraag centraal: Hoe kunnen we compositorische vaardigheden verwerken in reguliere muziekeducatie? Uit de subvragen die uit die vraag zijn voortgekomen wil de componist een manifest-achtig boekje maken onder haar Vaderlandse titel. Anne-Maartje: ”Met een overtuigende boodschap waarom die kunsteducatie zo belangrijk is voor ons land.” 

Magisch proces

”De filosofie van het onderwijs hier draait heel erg om het makerschap”, legt Anne-Maartje uit. ”Het is één van de bijzonderste dingen om erbij te zijn wanneer iemand voor het eerst iets componeert. Dat gebeurt hier gewoon constant.” De componist noemt het een magisch proces. ”Ik heb zo vaak gezien wat het met mensen doet als ze zelf iets maken, dan heb ik het zowel over kinderen van vier als over mensen van boven de 70. Ik raak er meer en meer van overtuigd dat dat een essentieel onderdeel van je mens-zijn is.” Ze vertelt dat het lesgeven het schrijven van muziek versterkt: ”Gesprekken met studenten en de lesvoorbereidingen brengen zoveel inspiratie mee dat ik daarna weer heerlijk in mijn schrijfhok duik.” 

Anne-Maartje is sinds januari 2024 de Componist des Vaderlands. Twee jaar lang zal Anne-Maartje met eigen composities inspelen op actuele ontwikkelingen in de samenleving. Daarnaast komt ze als ambassadeur op voor het belang van alle betrokkenen in ons muziekleven, van componisten en musici tot docenten. Eén van haar lijfspreuken is: Echt iedereen kan componeren! In de uitzending van Podium Klassiek op zondag 7 april daagde Anne-Maartje iedereen uit om een eigen compositie te maken voor het Berlage Saxofoonkwartet en bariton Martijn Cornet. Op zondag 5 mei 2024 zijn twee van de ingezonden composities live gespeeld in de Podium Klassiek studio. Bekijk de aflevering hier terug!