Amsterdam, 28-10-2021
Martin Fondse, de nieuwe Componist De Vaderlands, in gesprek met Co de Kloet.

Co:
Toen ik het hoorde dacht ik: wat ontzettend leuk! Ik volg je al heel erg lang. Maar ook dacht ik: wat is dat eigenlijk, een componist des vaderlands? Wat doet hij of zij?

Martin:
Ik wist helemaal niet dat ik deze baan als je het zo mag noemen, deze positie, deze functie ambieerde. Daar ben ik wat over na gaan denken, en toen dacht ik, ja, ik ambieer het heel erg omdat het mij een plek zou kunnen geven waar ik, waar mijn smaak eigenlijk al ligt, de verbinder zou kunnen van een scene die het volgens mij best zwaar heeft. De afgelopen tijd zeker met corona. De zichtbaarheid van kunst, cultuur en muziek in de media is vrij onderbelicht, of het is in een soort spelvorm, een soort show. Het gaat er ook echt om dat je een gezicht kan zijn naar buiten van een bepaalde sector, die volgens mijn eigen smaak heel breed is. Het gaat niet over één specifieke stijl. Ik geloof dat het belangrijk is dat wij binnen de muziek één geluid kunnen laten horen dat we allemaal componisten zijn met een bepaalde waarde. Dus voor mij is zo’n functie echt wel een spreekbuis zijn van een sector en daarnaast natuurlijk ook de kans om dingen van mezelf te laten horen met betrekking tot de actualiteit. Of in educatie, want het muziekonderwijs is natuurlijk ook professioneel afgebroken de afgelopen veertig jaar.

Co:
Wat kan een componist als jij meer of anders doen als je de titel Componist des Vaderlands hebt gekregen?

Martin:
Dat weet ik natuurlijk nog niet maar wat ik wel vermoed is dat je door die titel beter vindbaar bent op de radars van redacties, televisie, radio, tijdschriften….dat je vanuit die positie eerder gebeld wordt om je mening te geven. En ongetwijfeld heeft het ook voor mij als componist nog wel wat pre’s dat mensen graag een stuk spelen van de Componist des Vaderlands.

Co:
Je bent daarmee ook een soort ambassadeur voor de muziek.

Martin:
Ja, zo zou je het kunnen omschrijven, dat vind ik mooi: ambassadeur voor de muziek. En de muziek dan in een bredere context dan alleen mijn eigen smaak.

Co:
Waarom denk je dat er voor jou gekozen is?

Martin:
Wat ik vermoed is dat ik met zo veel facetten van de muziek te maken heb gehad, dat ik wel in het midden van het werkveld sta. Ik sta nog met mijn voeten in de klei. Ik heb stukken geschreven voor het Asko/Schönberg Ensemble en voor het Metropole Orkest, ik heb dus mijn eigen carrière als componist. Ik denk dat het nu een periode is van verbinding, ook al is dat woord gekaapt door de commercie en het bedrijfsleven maar het is nog steeds een mooi woord. Contact maken met alles wat er is binnen je eigen sector. Dat je kijkt en luistert naar alles wat er is en wat vaak dichter bij elkaar ligt dan veel mensen denken.

Co:
Je profileert je ook sterk als musicus.

Martin:
Als je kijkt wie het tot nu toe waren is er een stijlbreuk met de vorige Componisten des Vaderlands. Ik kom uit de jazzhoek van origine waarbij jazz natuurlijk een term is waar je alle kanten mee op kan. Jazz noem ik altijd een muziekstijl waarvan de haarvaten open staan, alles is welkom, alle stijlen zitten eigenlijk al in de jazz, en ‘wij van de jazz’ hebben altijd onze eigen bandjes gehad. Ik vind het mooi dat ik dat kan meenemen, dat die sector jazz voor een groot gedeelte in mij zit. Ik vind het ook mooi om voor anderen te schrijven, ik ben daar ook altijd bij. Ik heb in mijn leven geloof ik nog geen stuk geschreven wat ik niet gehoord heb. De opdracht krijgen, verzinnen, repetities en concert, daar wil ik deel van uitmaken want daar leer je als componist ook zo veel van.

Co:
Bij de rol van Componist des Vaderlands speelt de actualiteit een belangrijke rol, ook die nog gaat komen, hoe denk je daarop in te spelen?

Martin:
Het verschilt niet heel veel van wat ik nu doe: veel van wat je maakt als componist heeft ook te maken waar je nu bent, wat je nu voelt, wat je nu belangrijk vindt. Nu heeft het alleen een podium gekregen en kun je het makkelijker delen. Ik ben iemand die sowieso goed met deadline stresssituaties kan omgaan, die horen bij mijn vak als componist en arrangeur, er moet altijd wel iets af zijn.  Actualiteit in die zin ben ik niet bang voor, ik denk dat het belangrijk is dat je een muzikale visie of reactie kunt geven op de actualiteit, wat het ook kan zijn: iets vrolijks, verdrietigs, spectaculair of alledaags, want dat is ook actualiteit. Hoe mooi is het als er eens niks gebeurt. Vaak is het sensatie en misschien moet dat het niet alleen maar zijn. In die zin lijkt het me ook leuk een alledaags stuk te maken op een dag dat er niks gebeurt.

Co:
Heeft dit alles invloed op het niveau van jouw vaderlandsliefde?

Martin:
Zeker niet. Die is al ongekend hoog! Kijk, het is en soort eretitel, een beetje ivoren toren-achtig, ik zal er alles aan doen om het ook beschikbaar te stellen voor de minder bedeelden onder ons. Ik vind wel dat als je de ambitie hebt om te verbinden, dan moet het ook gebeuren en laten zien dat het voor iedereen is, of kan zijn, dat iedereen erbij hoort. Het vaderland dat in je zit gaat gelukkig verder dan de landsgrenzen. Landsgrenzen zijn ook alleen maar fictief. Het is wel handig dat er een afgebakend gebied is wat je dan je vaderland kan noemen maar tegelijkertijd bestaan die grenzen voor mij net als bij muziekgrenzen ook weer niet. Ik hoef ook niet per se de Componist van de Wereld te zijn hoor! Des vaderlands vind ik meer dan voldoende vierkante meters. De visie op mijn eigen rol en mijn eigen bestaan ten opzichte van waar ik ben, mijn paspoort is Nederlands, ongetwijfeld zal het daar wel wat mee doen.