zo 18 februari – Stadsgehoorzaal, Leiden: CALEFAX COMBINEERT MUSIKALISCHES OPFER MET NIEUW WERK VAN MARTIJN PADDING en ROn FORD
Calefax speelt met de hoboïste Marjolein Koning een eigen bewerking van Bachs ‘Musikalisches Opfer’ voor zes blazers. Martijn Padding leverde voor het programma een gloednieuw stuk: ‘They are home again!’ Hij is na Jan-Peter de Graaff de tweede componist in korte tijd die schilderijen van Vincent van Gogh naar muziek vertaalt. Ron Ford gaf de fagottist Alban Wesley het verjaardagscadeau ‘For Alban’ van Ron Ford wordt uitgevoerd. Het is een verjaardagscadeau voor fagottist Alban Wesley.
Martijn Padding: They are home again!
In september 2017 veerde de internationale kunstwereld op omdat twee schilderijen van Vincent van Gogh die in 2002 op knullige wijze uit het Amsterdamse Van Gogh Museum waren ontvreemd, teruggevonden waren in een kelder van maffiosi te Napels. “Ze zijn terecht!” riep de directeur van het museum. De foto’s van de teruggevonden schilderijen in het zompige Napolitaanse keldertje en de portretten van de uitgerangeerde maffiosi daarbij maken de hele affaire tot een tot de verbeelding sprekende operette. Martijn Paddings ‘They are home again!’ is een hommage aan deze uitgesproken Nederlandse schilderijen. Het werk bestaat uit twee delen. In beide delen worden specifieke aspecten van het betreffende schilderij muzikaal vertaald. In het eerste deel gaat dat vooral over de beweging van het schilderij en het tweede deel meer over de interpretatie van het onderwerp.
Zeegezicht bij Scheveningen: Van Gogh schilderde dit werk in 1882 toen hij in Den Haag woonde. Aan zijn broer Theo meldde hij dat hij naar het strand was gegaan om daar ‘een nijdig stormpje vast te leggen’. Hij klaagde over de hevige wind en het zand dat in de verf en op het doek vastplakte. In de muziek is vooral de rusteloze beweging van de rollende golven uitgecomponeerd. Kleinere en grotere golven zijn vertaald naar krimpende en uitdijende razendsnelle patronen, soms gezamenlijk, soms door elkaar heen. Van Gogh’s irritatie over de zandkorrels die aan de verf bleven vastplakken klinkt in de muziek door in moeilijk speelbare trillers die de muziek soms helemaal lijken over te nemen.
Het uitgaan van de hervormde kerk te Nuenen: In 1884-95 werkte Van Gogh aan dit portret van de hervormde kerk en de gemeente die de kerk met gebogen hoofd verlaat. Er werd in die tijd veel gezongen en lang gepredikt tijdens de eredienst, ook waarschijnlijk door de vader van Van Gogh, die toen predikant was. Hoewel de experts ons duidelijk maken dat dit werk niet tot de meesterwerken behoort is er toch iets heel bijzonders aan de hand. Want Van Gogh, die niet bepaald te boek staat als een vrolijke schilder of een kunstenaar die humor een prominente plaats geeft in zijn werk, laat zich hier van een andere kant zien. Op de voorgrond staan twee figuren met hun rug naar de sombere kerkgangers. Zij bewegen beiden synchroon hun rechterbeen voor hun linker alsof ze een boertige Cancan aan het dansen zijn. Wellicht bedoelt Van Gogh iets geheel anders, maar hij laat wel die mogelijkheid tot interpretatie open en daar begint de muziek. Want het contrast tussen de vermoeide kerkgangers en de twee vrolijke dansende heertjes is het uitgangspunt van dit deel. De hervormde processie komt tot klinken in trage en plechtige koraalmuziek. Die ietwat sombere muziek wordt af en toe doorsneden door de overdreven vrolijkheid van juist heel snelle en zachte dansmuziek. De musici bespelen hier niet alleen hun blaasinstrument maar zingen en kreunen mee om daarmee de associaties naar de sobere gemeentezang te maken. De armetierigheid van de processie wordt verder onderstreept door het slagwerk dat de vijf musici eveneens bespelen. Een harkerige nikkelen Nelis loopt als het ware in de processie langzaam voorbij en het beeld uit.
Ron Ford over zijn verjaarscadeau voor Alban Wesly: “Het werk is een kruising tussen een promenade en een aria, waarbij het lyrische karakter van het weinig gebruikte hoge register van de fagot, en Albans zangerige spel ruim aan bod komen, met een knipoog naar Stravinsky’s ‘Sacre’.”
Wanneer: zo 18 februari, 11:30 uur
Waar: Stadsgehoorzaal in Leiden
Uitvoerenden:
Calefax, Marjolein Koning (hobo)